Η γαστροσκόπηση είναι μία εξέταση η οποία επιτρέπει στο γιατρό να δει απευθείας το εσωτερικό του οισοφάγου, του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου ( του αρχικού δηλαδή τμήματος του λεπτού εντέρου). Για να γίνει η εξέταση, ένα ενδοσκόπιο θα περάσει μέσα από το στόμα σας στο στομάχι. Το ενδοσκόπιο είναι ένας μακρύς και εύκαμπτος σωλήνας, ο οποίος έχει περίπου το πάχος του μικρού δακτύλου του χεριού σας, με ένα δυνατό φως στην άκρη του. Κοιτώντας μέσω του σωλήνα, ο γιατρός έχει μια πολύ καθαρή εικόνα του εσωτερικού του στομάχου και είναι σε θέση να εντοπίσει κάποια πάθηση, εάν υπάρχει. Μερικές φορές, ο γιατρός θα χρειαστεί να πάρει βιοψίες, μικρά κομμάτια (συνήθως μικρότερα από 1 εκ) για να αναλυθούν κάτω από το μικροσκόπιο. Τα μικρά αυτά κομμάτια παίρνονται ανώδυνα, μέσω του ενδοσκοπίου, με τη βοήθεια μιας πολύ μικρής λαβίδας βιοψίας.

Το στομάχι θα πρέπει να είναι άδειο, έτσι ώστε να μπορέσει να δει ο γιατρός το εσωτερικό του. Γι’ αυτό το λόγο, θα σας ζητηθεί να μην φάτε και να μην πιείτε τίποτα για τουλάχιστον 6 ώρες πριν την εξέταση. Όταν θα φτάσετε στο ενδοσκοπικό εργαστήριο, ο γιατρός θα σας εξηγήσει τη διαδικασία, το σκοπό και τις πιθανές επιπλοκές της εξέτασης και συνήθως θα σας ζητήσει να υπογράψετε σε μια τυποποιημένη φόρμα ότι δέχεστε την ενδοσκοπική αυτή εξέταση. Σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι να κατανοήσετε πλήρως το σκοπό και τις συνέπειες της εξέτασης. Παρακαλούμε να αναφέρετε στο γιατρό ή στη νοσηλεύτρια εάν είχατε υποβληθεί σε άλλες ενδοσκοπήσεις στο παρελθόν, ή πιθανές αλλεργίες σας καθώς και παλαιότερες αντιδράσεις σας σε φάρμακα και φαρμακευτικές ουσίες. Εάν έχετε απορίες σε αυτή την φάση, μη διστάσετε να τις εκφράσετε. Το προσωπικό του ενδοσκοπικού εργαστηρίου έχει σαν βασικό του στόχο την άνετη παραμονή σας και την ηρεμία σας κατά την διάρκεια της εξέτασης, γι΄ αυτό και δε θα παρεξηγήσει τυχόν ερωτήσεις σας. Ίσως σας ζητηθεί να βγάλετε το πουκάμισο ή την μπλούζα σας και να φορέσετε μια ρόμπα νοσοκομείου. Θα είναι επίσης απαραίτητο να αφαιρέσετε τεχνητές οδοντοστοιχίες, καθώς και γυαλιά οράσεως, τα οποία θα κρατηθούν ασφαλή από το προσωπικό του εργαστηρίου μέχρι το τέλος της εξέτασης.

Μέσα στην αίθουσα ενδοσκοπήσεων θα ξαπλώσετε αναπαυτικά, στο αριστερό σας πλευρό, σε ένα εξεταστικό κρεβάτι. Μία νοσηλεύτρια θα είναι μαζί σας καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης. Ο γιατρός στη συνέχεια θα ψεκάσει τον φάρυγγά σας με τοπικό αναισθητικό spray. Μπορεί ακόμα να σας χορηγήσει, ενδοφλέβια σε μία από τις φλέβες του χεριού σας, υπναγωγό φάρμακο για να είστε ήρεμος ή/και ελαφρά ναρκωμένος/η, στη διάρκεια της εξέτασης, όμως πολλές φορές προτιμάται να γίνεται η εξέταση χωρίς υπνωτικά, καθώς τα σύγχρονα ενδοσκόπια είναι πολύ μικρά σε πάχος και είναι εύκολο να προωθηθούν στο στομάχι. Για να κρατηθεί το στόμα σας ελαφρά ανοικτό, ένα πλαστικό επιστόμιο θα τοποθετηθεί μεταξύ των δοντιών σας. Όταν ο γιατρός προωθήσει το ενδοσκόπιο στο στομάχι σας, δεν θα σας προκαλέσει πόνο, ούτε θα σας εμποδίσει στην αναπνοή. Η εξέταση συνήθως διαρκεί 5–10 λεπτά, για να μπορέσει ο γιατρός να εξετάσει προσεκτικά όλα τα τμήματα του οισοφάγου, του στομάχου και της αρχικής μοίρας του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο) και να πάρει βιοψίες, εάν είναι απαραίτητο. Κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης, ο γιατρός θα βάζει αέρα στο στομάχι, για να διατείνει τα τοιχώματά του και να μπορέσει να εντοπίσει κάποια πάθηση, εάν υπάρχει. Ο αέρας αυτός θα αναρροφηθεί μέσα από το ενδοσκόπιο στο τέλος της εξέτασης. Εάν το στόμα σας γεμίσει με σάλιο κατά τη διάρκεια της εξέτασης, αφήστε το να κυλήσει προς τα έξω, επάνω στον ειδικό χαρτοβάμβακα που έχει προσεκτικά τοποθετηθεί προηγουμένως κάτω από το κεφάλι σας. Με το τέλος της εξέτασης το ενδοσκόπιο αποσύρεται από το στομάχι γρήγορα και ανώδυνα.

Θα παραμείνετε για τουλάχιστον 30 λεπτά στο εργαστήριο. Θα μπορέσετε να πιείτε κάτι μόλις περάσει η δράση του τοπικού αναισθητικού, με το οποίο ψεκάστηκε ο φάρυγγάς σας στην αρχή της εξέτασης. Συνήθως αυτό παίρνει 30 λεπτά μέχρι 1 ώρα και στη συνέχεια μπορείτε να φάτε και να πιείτε κανονικά. Ο φάρυγγας σας μπορεί να είναι ερεθισμένος για το υπόλοιπο της ημέρας και επίσης μπορεί να αισθάνεστε το στομάχι σας «φουσκωμένο», εάν μικρή ποσότητα αέρα έχει παραμείνει σ’ αυτό. Και τα δύο αυτά ενοχλήματα θα περάσουν μόνα τους και δεν χρειάζονται ιδιαίτερη αγωγή.

Όταν επιστρέφετε στο σπίτι σας μετά την ενδοσκόπηση, είναι απαραίτητο κάποιος να σας συνοδεύσει. Όταν θα φτάσετε στο σπίτι σας είναι σημαντικό να ξεκουραστείτε για το υπόλοιπο της ημέρας. Η επίδραση της νάρκωσης (εάν σας δόθηκε) στη διάρκεια της εξέτασης είναι πιο μακροχρόνια από ότι φαντάζεστε. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να: αποφύγετε να οδηγήσετε αυτοκίνητο, αποφύγετε το χειρισμό μηχανημάτων, αποφύγετε να πιείτε αλκοόλ. Οι επιδράσεις της νάρκωσης, η οποία χορηγήθηκε κατά την ενδοσκόπηση, συνήθως έχουν περάσει την επομένη ημέρα και οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να επανέλθουν στις προ της εξέτασης συνηθισμένες τους δραστηριότητες.

Σε πολλές περιπτώσεις ο γιατρός θα μπορέσει να σας δώσει το αποτέλεσμα αμέσως μετά το τέλος της εξέτασης, ή σε περίπτωση που είστε ναρκωμένος / ναρκωμένη, μόλις ξυπνήσετε. Σε περίπτωση που έχει ληφθεί βιοψία, το αποτέλεσμά της θα είναι έτοιμο σε μερικές ημέρες. Θα ήταν καλή ιδέα να συνοδεύεστε από κάποιον όταν μιλήσετε με τον γιατρό στο τέλος της εξέτασης, διότι εάν σας έχει χορηγηθεί ηρεμιστικό φάρμακο, μπορεί να ξεχάσετε τί σας είπε ο γιατρός . Μερικοί ασθενείς δεν μπορούν να θυμηθούν καθόλου την ενδοσκόπηση. Λεπτομέρειες για το αποτέλεσμα της εξέτασης καθώς και την περαιτέρω αντιμετώπιση και θεραπεία εάν είναι απαραίτητη θα συζητήσετε με τον θεράποντα γιατρό σας.

Οι κίνδυνοι από τη διαγνωστική εξέταση είναι γενικώς ελάχιστοι. Περιλαμβάνουν δυσφορία από την διάταση του στομάχου, λόγω του αέρα που εισάγει ο ενδοσκόπος για να διευκολύνει την εξέταση του στομάχου, τάση προς έμετο, και μερικές φορές καρδιακή αρρυθμία. Οι κίνδυνοι αφορούν κυρίως άτομα με συνυπάρχοντα χρόνια νοσήματα όπως καρδιοαναπνευστικά, ηπατικά και νεφρικά νοσήματα. Σπανιότατα έχει περιγραφεί θάνατος από ανακοπή σε άτομα με σοβαρή υποκείμενη καρδιοπάθεια. Γενικώς η γαστροσκόπηση είναι μια πολύ ασφαλής εξέταση.